Z poprzedniego artykułu wiesz już kiedy i dlaczego, należy ubezpieczyć się na życie. Następna kwestia to ta, w jakiej formie towarzystwo dostarczy ochrony życia, dla swoich klientów.
Jak jest skonstruowana? Jaka jest ich główna cecha? Jak funkcjonują umowy finansowe, które nazywamy produktami ubezpieczeniowymi? Na te pytania znajdziesz odpowiedź poniżej.
CECHY PRODUKTÓW UBEZPIECZENIOWYCH
Maszyny konstruowane są z różnych części, takich jak: śruby, przekładnie, kable, układy elektroniczne.
W zależności od ich połączenia zostanie stworzony przedmiot o różnym przeznaczeniu. Bardzo podobnie, z połączenia elementów finansowych o różnych parametrach, powstaje ubezpieczenie o różnych cechach i przeznaczeniu. Identyfikacją Twoich potrzeb ubezpieczenia, interpretacją cech produktu, jak również dopasowaniem jednych do drugich, to główne zadanie dobrego doradcy finansowego.
ZMIANY NA RYNKU NASTĄPIŁY Z CZASEM…
Różne typy produktów pojawiały się w Polsce stopniowo. Nie można jednak powiedzieć, że nowe rozwiązania wyparły te stare. Rynek finansowy rozwija się od początku lat 90-tych . Rozszerza się oferta towarzystw, świadomość klientów i osób, które są odpowiedzialne za dostarczenie ubezpieczeń. Mimo tego nadal wśród ludzi czasem panują błędne przekonania. O tym więcej tutaj.
Pamiętaj, aby na spotkaniu upewnić się, że rozumiesz konstrukcję produktu, który zamierzasz zawrzeć. I aby doradca wytłumaczył Ci ewentualnie, jak ma się ona do umów które już znasz.
TYPY PRODUKTÓW UBEZPIECZENIOWYCH
Zaproponowany podział nie jest jedynym możliwym. Wskazane zalety mogą okazać się wadami, w zależności do Twojej sytuacji. Niektóre polisy można nazywać lepszymi, ale należy pamiętać o jednej zasadzie: nie ma złych produktów, są tylko źle dopasowane!
Możliwy podział
Typy umów będą wyróżnione ze względu na kilka funkcji. Te funkcje to: czysta ochronna lub oszczędnościowa, okres trwania umowy, sposób przystąpienia i przebieg sumy ubezpieczenia.
- Jeżeli chodzi o okres, to umowy mogą być one terminowe lub bezterminowe.
- Przystąpienie do nich może indywidualne lub grupowe.
- Ze względu na włożony kapitał dzieli się je na ochronne i oszczędnościowe. A dodatkowo oszczędnościową możemy podzielić na te z gwarancją i na umowy z UFK.
- Natomiast jeżeli chodzi o sumę ubezpieczenia, to może być ona stała lub malejąca.
TYP 1. BEZTERMINOWE UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE Z UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZEM KAPITAŁOWYMI (UFK)
Pierwszymi polisami indywidualnymi, które weszły na rynek po transformacji ustrojowej były bezterminowe ubezpieczenia połączone z oszczędzaniem w fundusze kapitałowe. Umowa taka polega na wypłacie sumy ubezpieczenia, w przypadku śmierci ubezpieczonego lub też na wypłacie wartości wykupu, jeśli klient rozwiąże umowę i będzie chciał zabrać zgromadzone środki na polisie.
Produkt teoretycznie spełnia dwie funkcje. Ochronną i oszczędnościową. I jest przeznaczony dla klienta oczekującego umowy na krótki jak i na dłuższy okres. Były to cechy pożądane w sytuacji, kiedy planowanie finansowe w ogóle nie istniało. Niestety w takiej sytuacji doradca/agent nie określał precyzyjnie potrzeb klienta. Natomiast sam rynek nie obfitował w wybór produktów.
Takich umów nie należy mylić z umowami typu “unit-linked”, gdzie funkcja ochronna ubezpieczenie jest zminimalizowana, a polisa ma charakter głównie inwestycyjny.
W takiej polisie składka w pierwszej kolejności pokrywa koszt ochrony oraz administrowania, a dopiero reszta przeznaczona jest na zakup jednostek uczestnictwa w funduszach. W tym przypadku klient nie deklaruje pozostawania przy umowie przez określony czas. Zatem ubezpieczyciel wraz z wiekiem aktualizuje koszt ochrony. Zależny jest on od taryfy danego towarzystwa, aktualnego wieku klienta oraz ryzyka. Ryzyko to określane jest jako różnica pomiędzy sumą ubezpieczenia, a saldem kapitału.
W praktyce bezterminowe polisy z UFK mają jedną zasadniczą wadę. Po pierwsze realny koszt funkcjonowania produktu, czyli ocena ryzyka i administracja, często jest dla klienta niewidoczny. Dzieje się tak, ponieważ płaci on stałą składkę. Natomiast najistotniejsze są proporcje jej późniejszego podziału. Z powodu dużych kosztów ochrony u klientów, którzy są w średnim i późniejszym wieku, a którzy nie zgromadzili dużego kapitału, lub ich fundusze nie odnotowały zakładanych zysków, koszt takiej ochrony i administracji stanowi znaczną część składki. Przez to zmniejsza się możliwości finansowe całej polisy. Koszt ochrony okazuje się bardzo wysokich, a końcowa efektywność inwestycji jest ograniczona. Dlatego, że większą część składki pochłaniają opłaty.
TYP 2. ODNAWIANA GRUPA OTWARTA
Odnawiana grupa otwarta to produkt bardzo specyficzny dla polskiego rynku. Choć w nazwie znajduje się słowo grupowe, jest to w zasadzie ubezpieczenie indywidualne. Zawierane jest ono na okres jednego roku a potem przedłużane na kolejne lata. Podstawowymi cechami są najczęściej: bardzo rozmyty zakres ochrony, obejmujący wiele różnych ryzyk. Kolejna to niskie sumy ubezpieczenia.
Za to niedopasowanie i marketingowe mnożenie ryzyk, zasadne jest krytykowanie tego typu umów przez uczestników rynku, w tym także nadzorców rynkowych.
Oferta tych ubezpieczeń występuje z reguły w wielu wariantach. Różnią się one składką i kwotami oraz obejmują czasem świadczenie dla rodziny ubezpieczonego. W tym rodzaju ubezpieczenie nie jest odkładany żaden kapitał, ani nie występuje wartość wykupu.
Ze względu na prosty procesu zawierania umowy, produkt ten chętnie sprzedawany przez agentów, dla których umowy ubezpieczenia na życie to tylko poboczna działalność. Umowy takie kupują klienci, którzy chcą posiadać jakieś ubezpieczenia, ale nie mają sprecyzowanych potrzeb, ani nie są świadomi roli ubezpieczenia w ich życiu.
Niestety główne cechy tego rodzaju ubezpieczeń, czyli niskie sumy ubezpieczenia, niepewność kontynuacji, niedokładne określenie stanu zdrowia, czy też spora ilość wyłączeń, stwarzają zagrożenie, że nie zabezpieczy ona klienta w żadnym aspekcie.
TYP 3. GRUPA ZAMKNIĘTA
Pojęcie grupy zamkniętej najczęściej rozumiane jest jako ubezpieczenie grupowe pracowników w firmach lub też osób biorących kredyty. Porównując je do grupy otwartej, może mieć bardziej dopasowany do potrzeb ubezpieczonych zakres. Jednak nie jest pozbawione wad.
Jest to dość obszerny temat. Zatem omówię go to TYM artykule.
TYP 4. UBEZPIECZENIE TERMINOWE ZE STAŁĄ SUMĄ UBEZPIECZENIA
To najbardziej klasyczna umowa ubezpieczenia z jaką mogłeś mieć do czynienia. Osoba przystępująca do umowy deklaruje sumę ubezpieczenia na wypadek śmierci oraz czas na jaki chce być ubezpieczona. Na podstawie oceny ryzyka i taryfy towarzystwa, kalkuluje ono składkę. Składka ta pozostaje niezmienna na cały okres ubezpieczenia. Jedynym wyjątkiem mogą być indywidualne zmiany w parametrach ochrony. Jeśli w trakcie trwania umowy dojdzie do śmierci ubezpieczonego, towarzystwo wypłaca uposażonym świadczenie w wysokości sumy ubezpieczenia, która jest na polisie.
W tego rodzaju umowie nie ma wartości wykupu. Składka, którą płacimy, pokrywa wyłącznie ryzyko i inne koszty związane z obsługą polisy. W tym przypadku żaden kapitał nie jest odkładany. Jeżeli w całym okresie ubezpieczenia nie dojdzie do żadnego zdarzenia, klient odstąpi od umowy lub przestanie opłacać składkę, to ochrona po prostu wygasa. Nie występuje żadna wypłata środków. Jednak cecha ta wpływa na cenę takiej polisy, która może być znacznie obniżona w porównaniu do składki umowy z oszczędzaniem.
Składka w terminowym ubezpieczeniu jest tym większa im dłuższy okres ochrony zadeklarowany jest przez klienta. Ochrona może trwać nawet do setnego roku życia.
Ważne aby okres trwania umowy obejmował minimum okres trwania zobowiązania finansowego lub rodzinnego. Niektórzy klienci lub nierzetelni agenci, wybierają jednak ubezpieczenie się na krótszy okres. Chcą tym sposobem obniżyć obecną składkę z założeniem, że umowa będzie przedłużona na kolejny okres. Ostrzegam przed takim typem działania. To bardzo krótkowzroczne, ponieważ przy zawieraniu umowy towarzystwo pyta o stan zdrowia ubezpieczonego. Jeżeli ubezpieczony zachoruje śmiertelnie, ale nie umrze w okresie trwania umowy, to na kolejne ubezpieczenie żadne towarzystwo nie wyrazi zgody. Pozostanie on wtedy bez ochrony i bez możliwości skutecznego zawarcia nowej umowy.
TYP 5. TERMINOWA UBEZPIECZENIA Z MALEJĄCĄ SUMA UBEZPIECZENIA
Nasze potrzeby ubezpieczenia, w tym odpowiednia suma ubezpieczenia, zmieniają się wraz z wiekiem. Zakładamy rodzinę. Powiększa nam się rodzina. Albo kupujemy lub budujemy swój wymarzony dom i finansujemy jego część kredytem hipotecznym.
Jednak w wielu przypadkach, wraz z wiekiem klienta zmniejsza się kwota potrzebna do zabezpieczenia naszej rodziny. Kredyt zostaje spłacony. Dzieci się usamodzielniają. A nasze oszczędności rosną.
Dla takiego klienta zasadniczą wadą terminowego ubezpieczenia ze stałą sumą ubezpieczenia jest niedopasowanie udzielonej ochrony do realnych potrzeb. Oczywiście nie można powiedzieć, że ktoś jest ubezpieczony “na zbyt dużą sumę”. Jednak za takie nadubezpieczenie trzeba dodatkowo zapłacić.
Rzecz jasna w większości umów ze stałą sumą klient może zmniejszać ją co jakiś czas, i tym sposobem obniżyć składkę. Będzie to nadal składka, która zakłada, że suma dalej pozostanie niezmienna w czasie. Będzie zatem uwzględniała ryzyko klienta starszego, a więc będzie droższe. Nawet jeśli osoba mająca taką polisę nie planuje posiadać tak dużej sumy ubezpieczenia w przyszłości, będzie musiał dzisiaj zapłacić za możliwość jej posiadania w przyszłości.
Negatywną konsekwencję sytuacji, o której wspominałem, czyli że klient wrażliwy na cenę zdecyduje się na mniejszą sumę ubezpieczenia, jest to, że suma ta może nie pokryć jego zobowiązania. Rozwiązaniem tego problemu jest ubezpieczenie z malejącą, wraz z wiekiem ubezpieczonego, sumą. Towarzystwo obliczając składkę takiego rozwiązania, z góry wie że nie musi uwzględniać ryzyka ubezpieczenia klienta na stałą sumę. Proponowana cena jest więc dużo przystępniejsza i pozwala ubezpieczać klienta na właściwe kwoty bez zaniżania okresu umowy.
TYP 6. UBEZPIECZENIE NA ŻYCIE I DOŻYCIE
Ostatnim typem polisy, który chcę Ci przedstawić, jest ubezpieczenie na życie i dożycie. Z angielskiego zwana endowment, co dosłownie oznacza: obdarowanie. Często spotykana nazwa to także polisa posagowa. to
Jest to terminowa umowa oszczędnościowa, w której znamy kwoty ochrony i wartości wykupu w przyszłości. I co ważne, towarzystwo gwarantuje wypłatę takiego świadczenia. Kwoty te są proporcjonalne do zadeklarowanego okresu i składki. W przypadku zgonu ubezpieczonego wypłacana jest suma ubezpieczenia za jego śmierć. Natomiast w przypadku dożycia końca okresu umowy, wypłacana jest suma ubezpieczenia na dożycie. Należy pamiętać, że klientowi łatwo pomylić ten typ ubezpieczenia z typem numer 1, przedstawionym na samym początku. Najważniejszą różnicą jest to, że w umowie z funduszami inwestycyjnymi, minimalna wartość wykupu nie jest ani znana, ani gwarantowana.
Suma ubezpieczenia w takiej polisie z reguły jest zbliżona do zadeklarowanej przez klienta sumy wpłaconych składek. Podobnie jak ubezpieczenia o czystej funkcji ochronnej, polisy takie mogą mieć malejącą sumę ubezpieczenia. Kwota ochrony może być też wyższa od zadeklarowanej wpłaty. Zawsze będzie to okupione jakimś kosztem, jak na przykład obniżonym poziomem świadczenia za dożycie, lub pozbawieniem klienta możliwości uzyskania dodatkowego zysku, tak zwanej premii.
Wiele umów daje możliwość uzyskania przez klienta wspomnianej premii lub dodatkowych świadczeń. Premie te są gwarantowane na polisie, bez zwiększania składki. Są uzależnione od wyników inwestycyjnych kapitału rezerwowego towarzystwa. W ten sposób Towarzystwo Ubezpieczeń dzieli się z klientem częścią zysków. Ważna uwaga. W umowie tej ubezpieczyciel nie może nigdy obciążać go ewentualnymi stratami. Premie podwyższają świadczenia życia i dożycia. A raz przyznane nie mogę zostać odebrane.
Trzeba jednak pamiętać, że przedwczesne zerwanie polisy może wiązać się z wypłatą wyraźnie mniejszej ilości środków, które klient wpłacił na umowę. Spowodowane jest to tym, że Towarzystwo największe ryzyko ponosi na początku trwania umowy. Dopiero pod jej koniec może w pełni zrekompensować, korzystając ze zgromadzonego na umowie kapitału.
PODSUMOWANIE
Pamiętaj, że nie ma złych produktów, tylko nieodpowiednio dobrane. Na rynku jest wiele rozwiązań, które pomogą Ci zabezpieczyć Twoje zdrowie, Twoją rodzinę oraz Twoje finanse. Grunt to dostosować odpowiednie zabezpieczenie, do osobistej sytuacji.